کنترل رفتار
- در حدود سومین سالگرد تولد، اکثر کودکان مهارتهای برقراری ارتباط را کسب می کنند و از لحاظ شخصیتی بقدر کافی برای تأمین نیازهای یک ملاقات دندانپزشکی، اجتماعی می شوند.
- در این محدوده ی سنی اکثریت کودکان قدرت تکلم و برقراری ارتباط را داشته و تا حدودی می توانند نکات ضروری را درباره ی آنچه دندانپزشک انجام میدهد درک نمایند. یکی از اختلافات بین درمان برای کودکان و بزرگسالان همین برقراری ارتباط است.
- کنترل رفتار کودک پویا می باشد به این معنی که در مورد هر بیمار تغییر می نماید و به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله:
_ سن کودک
_ شخصیت اجتماعی
_ تربیت خانوادگی
_ تجربیات گذشته
_ تصورات ذهنی از اعمال دندانپزشکی
_ سوء تعبیر از دندانپزشکی و اعمال آن
حضور در مطب
- اغلب کودکان را می توان با موفقیت در مطب دندانپزشکی درمان نمود. ولی به هرحال در مورد عده ای از آنها این مسئله غیرقابل انجام است این بیماران عبارتند از:
_ کودکان مضطرب (صرف نظر از سن آنها).
_ کودکان و افراد با عقب ماندگی ذهنی یا فیزیکی.
_ کودکان خردسال که هنوز به سن همکاری در مطب نرسیده اند.
- اولین ملاقات با کودک باید در نهایت سادگی و لذت بخشی باشد.
- براي اكثر كودكان سه سال و بزرگتر، معاينه ساده و انجام درمان مختصر مثل فلورايدتراپي ميتواند تجربه ای مطبوع و حتي لذت بخش باشد.
- دندانپزشک كودكان از روش هاي علمی و بسيار متنوع براي كنترل رفتاری كودكان استفاده ميكند كه برای هر كودک با دیگری متفاوت است . بعضي از اين روش ها عليرغم اينکه كاملا مبتني بر اصول علمي است از لحاظ والدين روش های خشنی محسوب ميشود و ميتواند باعث اعتراض آنها واقع گردد. بنابرين لازم است كه توضيحات لازم در اين زمينه داده شود.
Tell-show-Do
- كليه جوانب و مراحل درمانی در حد لزوم و فهم كودكان به زبان ساده توضيح داده و سپس كار را انجام ميدهيم.
- اساس کار، آموزش كودک برای ايجاد رفتاری قابل قبول توأم با آرامش در مطب می باشد.
Voice control
- در اين روش (کنترل صدا) لازم است دندانپزشک اقتدار بيشتری در برقراری ارتباط با كودک از خود نشان دهد آهنگ صدا بسيار مهم است. آهنگ صدا در بردارنده اين مفهوم می باشد كه من اينجا رئيسم و اين يكی از همان روش های ذكر شده است كه به دليل ناآگاهی برخی والدين ممكن است مورد اعتراض قرار گيرد.
- روش كنترل صدا در شروع يک رفتار نامناسب، بسيار موفق و در مواجه با رفتار نامناسب پس از رسيدن به اوج، تا حدی موفق است.
- حتی استفاده از وضعیت های مختلف در چهره دندانپزشک میتواند همین نقش را ایفا کند.
ساير روش هاي مفيد كنترل رفتار
- روش هاي كاهش اضطراب مادر(والدين)، بدين ترتيب كه هرچه اضطراب والدين حين ملاقات دندانپزشكی فرزندشان كمتر باشد ، اضطراب كودك هم كم مي شود.
- همراهي كودک شجاع با يک كودک ترسو (مدل سازی).
- هديه. نكته مهم در اين است كه پاداش بايستی بعد از انجام رفتار مناسب داده شود در صورتیکه قبل از انجام كار و رفتارمناسب، قول هديه داده شود در حكم رشوه خواهد بود و در بهبود رفتار آتی كودک تأثيری نخواهد داشت.
- روش های آرامبخشی.
حضور يا عدم حضور والدين در اتاق كار دندانپزشک
- عمده ترين دليل حضور والدين سن كودک مي باشد. كودكان زير٣ سال ، از حضور والدين شان در اتاق كار، بيشترين استفاده را ميبرند.به عبارتی دیگر به وجود آنها نیاز دارند. اين كودكان اغلب وقتي والدين همراه آنها باشند انتظار مي رود كه همكاری بهتری داشته باشند.
- كودكان در سنين بالاتر از3 سال، نيازی به همراهی والدين ندارند ، ولي ممكن است دندانپزشک ترجيح دهد كه والدين، كودک را همراهی كنند. اگر تصميم به اين كار گرفته شد بايد والدين را آماده ساخت تا در صورت بد رفتاری كودک، اتاق را ترک كنند. اين توافق بين دندانپزشک و والدين درباره ی ترک اتاق، بايد پيش از نشستن كودک روی صندلی دندانپزشکی انجام گردد و مهم اين است كه كودک درباره ی اين توافق مطلع نباشد.
- حضور در طی عمليات دشوار كنترل كودک، احساس اطمينان بيشتری در برخی از والدين ايجاد ميكند به اين شرط كه والدين به هيچ عنوان در روند درمان دخالت نكرده و بدون اجازه دندانپزشک حتی با كودک صحبت ننمايند.
- حضور والدين شديداً مضطرب ، پاسخهاي ناشی از ترس را در كودک افزايش ميدهد .
- كودک خوب از نظر دندانپزشكی، بطور كلی به راحتی از والدين جدا ميشود ولی اين بدان معنی نيست كه پذيرش جدايی برای كودک از نظرهيجانی ساده باشد، بلكه بدين معنی است كه توانايی انجام آن را دارد.
انواع كودكان بد رفتار در مطب دندانپزشكی
- كودكان دارای اختلالات احساسی : اين كودكان اضطراب دارند كه وقتی با ترس از دندانپزشكی همراه ميشود، انفجار رفتاری ايجاد ميكند و به صورت ناگهانی رفتار غير قابل كنترل از خود بروز ميدهند.
- كودكان خجالتی: درون گرا بوده و روابط اجتماعی پايينی دارند( شکستن سد خجالت با ايجاد دوستی).
- كودكانی كه خاطره بدی از دندانپزشكی دارند.
- كودكانی كه دوست ندارند كسی بر آنها تسلط داشته باشد.
- كودكانی با اختلالات رفتاری مثل خشونت و لوس بودن او.
- بسيار مهم است كه قبل از درمان والدين خصوصيات اخلاقی خاص كودک خود را به دندانپزشک تذكر دهند تا روند كنترل رفتاری در كوتاهترين زمان بهترين نتيجه را داشته باشد.
طبقه بندی كلينيكی رفتاركودكان از نظر هم كاری
- واجد هم كاری
- واجد پتانسيل و استعداد هم كاری
- فاقد توانايی هم كاری
– واجد هم كاری: آسوده و راحت هستند ، حداقل تشويش را دارند و مجذوب شده و ابراز احساسات ميكنند، در چهارچوب تعيين شده براي چگونگی رفتار حركت ميكنند.
– واجد پتانسيل و استعداد همكاری: مشكل رفتاری صفت اختصاصی اين گروه است بنابرين عمده كار كنترل رفتار دندانپزشكي كودكان صرف اين گروه خاص ميشود. وقتي كودک مستعد به همكاری توصيف ميشود، تشخيص كلينيكی اين است كه رفتار كودک ميتواند تعديل یابد و اين كودكی است كه ميتواند واجد همكاری شود.
– فاقد توانايی همكاری: شامل كودكان بسيار كوچكی كه نميتوان با آنها ارتباط برقرار كرد. توقع درک و فهم از آنها نميتوان داشت. اين كودكان به دليل سن شان توانايی همكاری ندارند. اين كودكان معمولا در سنين زير ٣ سال قرار ميگيرند،ا گرچه بعضی از كودكان بزرگتر هم ميتوانند در اين گروه قرار گيرند و يا افرادی كه ناتوانی جسمی يا ذهنی خاصی دارند.
– يكی از مقاصد دندانپزشكی كودكان، هدايت قدم به قدم كودک برای ايجاد طرزتفكری مثبت به دندانپزشكی است.
– اولين ملاقات دندانپزشكی در شكل گيری طرز فكر كودک نسبت به دندانپزشكی تأثير بسزايی دارد .
– كيفيت ملاقاتهای قبلی، از نظر روحی، نسبت به تعداد ملاقات ها اهميت بيشتری دارد.
– آگاهی از مشكل دندانی: وقتي كودک ميداند كه يک مشكل دندانی دارد، تمايل به بروز رفتار های منفی در ملاقات اول دندانپزشكی خواهد داشت. اين مسئله ارزش اولين ملاقات دندانپزشكی كودک ، قبل از ايجاد مشكلات دندانی را می رساند.
– مراحل كنترل رفتار كودكان به ترتیب عبارتند از : ارتباط كلامی،كلمات محبت آميز،كنترل صدا (همراه با تشويق هنگام دادن پاسخ مثبت)،شرط بودن يا نبودن والدين در اتاق كار در صورتيكه دندانپزشک اجازه ی حضور والدين را به عنوان حربه ای برای كنترل رفتار را می دهد،درمانهای دارويی(مثل آرامبخشی)و در نهایت بيهوشی عمومی.